Nadmiernie eksploatowane maszyny rolnicze dają wiele niepokojących objawów, które powinny zainteresować każdego gospodarza. Jednym z wrażliwszych układów w pojazdach mechanicznych jest zawieszenie, które reaguje na każde uszkodzenie pojedynczych podzespołów. Warto wymienić chociażby przegub kulowy, odpowiadający za przenoszenie napędu ze skrzyni biegów na koła. Jeśli coś złego dzieje się z przegubami, to kierowca bardzo szybko odczuje negatywne skutki eksploatacji tych części. Jak można im przeciwdziałać?
W jaki sposób funkcjonuje przegub kulowy?
W lepszym dbaniu o każdy przegub kulowy może pomóc znajomość poszczególnych układów, jakie można spotkać w pojazdach i maszynach rolniczych. W tym celu można zapoznać się ze specyfiką dwóch mechanizmów, które odpowiadają za działanie przegubów:
- system synchroniczny – wały napędowe w tym układzie poruszają się z tą samą prędkością, ponieważ oś zawsze działa równolegle z kierunkiem ruchu. Osie kierowane, wykorzystywane w tych mechanizmach uchodzą za najbardziej wytrzymałe i świetnie radzą sobie w trudnych warunkach,
- układ asynchroniczny – części napędowe pojazdu działają jednocześnie tylko w przypadku, gdy znajdą się na tej samej osi. Przy zmianie kursu zmienia się także kierunek ruchu pojazdu. Osie skręcane uchodzą za bardziej awaryjne, ponieważ wykonują większą pracę – konsekwencją jest zmęczenie materiału i szybsze zużywanie się części.
Przeguby kulowe montuje się głównie na przedniej osi, dzięki czemu ruch kierownicą jest o wiele bardziej płynny.
Jakie są symptomy uszkodzonych przegubów?
Najczęściej przegub kulowy ma postać gniazda, w którym umieszczono trzpień kulowy otoczony smarem. Ma to zmniejszyć siły tarcia napierające na trzpień i zabezpieczyć go przed zużyciem. Konstrukcja przegubu ulega zniszczeniu, jeśli występuje nagłe przenoszenie momentu na nieruchome koła. Przeguby zostały zaprojektowane do znoszenia dużych obciążeń, ale jeśli warunki ich pracy będą się zmieniały w bardzo niekorzystny sposób, to po pewnym czasie będzie można odczuć negatywne konsekwencje. Najczęściej jest to:
- nierównomierne zużywanie się bieżnika opon,
- występowanie hałasu i niepokojących dźwięków – jest to najczęściej pisk lub skrzypienie,
- od strony kierownicy daje się odczuć zbyt duży luz lub występowanie wibracji, nawet na bardzo płaskiej drodze – bez nierówności,
- pojazd jest “ściągany” w jedną ze stron podczas jazdy.
Zniszczenie przegubu kulowego następuje niepostrzeżenie i dopiero po dłuższym czasie można odczuć konsekwencje zużycia się wrażliwych części.
W jaki sposób należy zadbać o przeguby?
Aby uniknąć przykrych konsekwencji konieczności wymiany przegubów, należy stosować się do kilku kluczowych zasad. Te elementy nie wykorzystują mechanizmu sprzęgła, który byłby w stanie zamortyzować nadmiar momentu. Dlatego warto pamiętać o:
- bezpiecznym stylu jazdy – nie powinno wykonywać się zbyt gwałtownych skrętów, gwałtownego ruszania z miejsca lub przekraczać dozwolonych prędkości,
- dbaniu o osłony, które chronią przeguby kulowe przed wpływem zanieczyszczeń i brudów. Warto kontrolować ich stan i dokonywać regularnych przeglądów,
- aby lepiej dobierać opony do pojazdu – jeśli będą zbyt szerokie, to będzie to powodowało obciążenie układu, który przenosi napęd.